Wat is een proeflezer?

Ben je helemaal klaar met je manuscript schrijven? Dat is supergoed nieuws! Nu komt de volgende stap in het proces. Proeflezers zoeken om je doelen van je verhaal te verifiëren: komt alles echt over zoals jij het in je hoofd hebt? Moeten scénes worden aangepast of juist een aanvulling krijgen? Deze feedback krijg je door goede proeflezers. Zij lezen je verhaal als lezer, zonder voorkennis te hebben. 

Wat houdt proeflezen nu precies in?

Een goede proeflezer checkt een manuscript of artikel op fouten die gemaakt zijn. Ze zijn vaak fanatieke lezers die met een kritisch oog jouw werk zullen lezen, om je daarna feedback te geven wat zij van je verhaal vonden.

Niemand is perfect, zelfs de grootste schrijvers zijn dat niet. Zelf die maken nog steeds fouten in hun verhalen. Het is ook belangrijk dat je een proeflezer over je verhaal laat gaan. Deze persoon leest blanco jouw verhaal en kan je daarom helpen je verhaal nog beter te maken. Superhandig. 

Waarom zou je een proeflezer nodig hebben?

Als je schrijft heb je blinde vlekken: fouten of zwakke plekken die je zelf niet meer ziet of opmerkt. Bepaalde grammaticale fouten kan je daarbij bedenken. Deze fouten wil je er niet in houden. 

Als schrijver heb je zelf een goed beeld van alles wat je hebt geschreven, maar je lezers kunnen een totaal ander beeld kregen tijdens het lezen. Een proeflezer gaat na of door jou geschreven verwijzingen, plotwendingen of motieven te begrijpen zijn. Zij geven feedback of adviseren de welgenoemde kill you darlings. 

Ze hebben het beste met jou en je verhaal voor. Ze geven de feedback alleen maar om jou te laten groeien met je verhaal en niet om je expres pijn te doen of je de grond in te stampen. Veel schrijvers zien hun verhaal als hun kinderen.

Wat houdt kill your darlings in?

Kill your darlings (of darlings) is het schrappen van personages, verhaalelementen, hele scénes of stukken. Dat kan de schrijver pijn doen om te lezen, want die heeft er wel bloed, zweet en tranen in het verhaal gestopt.

Als je bezig bent met schrijven, schrijf je vaak wat in je opkomt. Dat is meer dan logisch. Als je helemaal klaar bent met schrijven, heb je alles zelf al een keer doorgenomen. Je hebt dan onnodige opvulling al verwijderd. Toch blijft er meer dan genoeg tekst over waar je met pijn in je hart gaat schrappen. Kill you darlings komt er dan bij kijken. Bye bye zinnen, scénes, personages…. 

Er wordt niet voor niks vaak gezegd: “een schrijver, schrijft wat hij kent”. Je personages leven vaak in dezelfde omstandigheden als jij, respecteert wat jij respecteert, waar jezelf van houdt. Dit maakt het schrappen van stukken voor jou moeilijker. Een proeflezer kan dit vaak makkelijker. 

Ze kijken er met andere ogen naar en met een andere visie. Zo is het voor hen minder moeilijk om aan te geven wat er anders moet. 

Wie kan er proeflezer?

Iemand die jouw verhaal checkt, is vaak een auteur of fanatieke lezer. Het kan ook iemand zijn die dichtbij staat en kritisch kan lezen. Je wilt niet iemand die over alles ‘’ja’’ of ‘’leuk’’ zegt of iets niet durft te zeggen, bang om jouw gevoel te kwetsen. Dat is niet goed voor je verhaal en voor jezelf.

Wat is verschil tussen een proeflezer en redacteur?

Een proeflezer let op heel wat punten in je manuscript. Een redacteur doet de meeste punten ook, maar toch zit er een verschil tussen deze twee genoemde. Ondanks de verschillen kan een proeflezer zeggen dat ze ook op de punten van een redacteur wil letten, maar niet intensief. Als meerdere ogen meekijken, scheelt soms toch nog een hoop fouten. 

Tips bij het zoeken van een proeflezer. En voor jezelf!

• Kijk op sociale media rond, er zijn genoeg mensen die dat voor je willen doen!
• Zoek iemand die bij jouw genre past.
• Neem niet te veel proeflezers! 3 à 5 is meer dan genoeg.
• Maak duidelijke afspraken met je proeflezers: waar moeten ze op letten? 
• Maak geen waslijst aan punten! Dat geeft druk voor zowel jou als de proeflezer.
• Wanneer wil je het terug hebben? Maak duidelijke afspraken samen, vraag tussendoor of het lukt. 
• Sta zelf open voor de feedback, zowel de negatieve als positieve vorm. Ze willen jou helpen, niet pesten.